Balkanlar’ın kalbinde, Vardar Nehri’nin iki yakasında kurulu olan Üsküp, tarihi dokusu ve modern yüzüyle ziyaretçileri için bir açık hava müzesi. Geçmişten günümüze birçok medeniyete ev sahipliği yapmış. Hem Osmanlı’dan kalan hem de Bizans döneminden kalan yapılara sahip küçük bir şehir. Havalimanından şehir merkezine ulaşım oldukça kolay. Otobüs veya taksi kullanarak meydana rahatlıkla ulaşabilirsiniz. Zaten havalimanı da küçük olduğu için hemen hemen yakın saatlerde merkeze otobüs var taksiciler biraz ısrarcı olabiliyor. Otobüs bileti kişi başı 200 dinar.
Üsküp Gezilecek Yerler
Makedonya Meydanı ve Vardar Köprüsü
Üsküp’e adım attığınızda ilk durağınız, şehrin kalbi olan Makedonya Meydanı olacaktır. Meydanda sizi, şehrin sembolü olan Büyük İskender Heykeli ve çevresindeki görkemli yapılar karşılayacak. Buradan yürüyerek Taş Köprü’ye geçebilir, Vardar Nehri’nin üzerindeki bu tarihi yapıyı fotoğraflayabilirsiniz. Meydanda başka bir sürü modern heykel bulunmakta bunlardan bazıları İskender’in annesi ve çocukluğuyla ilgili bazısı da babası II. Philip heykelleri ve Kuzey Makedonya için önemli bazı önemli din adamları. Üsküp adeta bir heykel şehri denilebilir. Yunanistan İskender heykellerinden pek memnun olmamış zaten Kuzey Makedonya’nın adıyla ilgili de bir süre çekişme yaşamışlar çünkü Kuzey Makedonya, 1991 yılında Yugoslavya’dan bağımsızlığını ilan ettiğinde “Makedonya Cumhuriyeti” adını kullanmaya başlamış, Ancak Yunanistan, bu isme şiddetle karşı çıkmış. Çünkü Yunanistan’ın kuzeyinde de “Makedonya” adında bir bölge bulunuyordu ve Yunanistan, bu ismin kullanımının kendi toprakları üzerinde hak iddia ettiği anlamına gelebileceğini savunmuş. Çünkü Antik Yunan zamanında Makedonlular tıpkı Atinalılar, Spartalılar gibi Yunanistan’da yaşayan Yunan halkıymış yani tarihsel olarak, Antik Makedonlar, MÖ 1. binyılda Balkanlar’da yaşayan, Büyük İskender’in kurduğu imparatorlukla ün kazanmış bir halkmış. 6. yüzyıldan itibaren, Slav kabileleri Balkanlar’a göç etmeye başlamış ve bu bölgede yerleşmişler. Günümüz Makedonları, büyük ölçüde bu Slav kabilelerinin torunlarıymış. Dolayısıyla Antik Makedonya halkı ile günümüzdeki Kuzey Makedonya halkı aynı kökenden gelmiyorlar ve Yunan değil Kiril alfabesini kullanıyorlar, Makedonca konuşuyorlar.
Üsküp Türk Pazarı
Üsküp Türk Çarşısı, namıdiğer Eski Çarşı, Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’ün kalbinde yer alan tarihi ve kültürel bir hazinedir. Osmanlı döneminden kalma bu çarşı, yüzyıllardır canlılığını koruyarak hem yerli halkın hem de turistlerin uğrak noktası olmuştur. Çarşıda bir çok Osmanlı camiisi ve hanı bulunuyor (Murat Paşa Camii, Mustafa Paşa Camii, Kapan Han, Kurşunlu Han). Mustafa Paşa Camii’yi Yavuz Sultan Selim’in veziri Mustafa Paşa yaptırmış ve günümüzde restorasyonu sırasında camiinin orjinalliğini korumuşlar. Pazarda aynı Kapalı Çarşı gibi bir çok kuyumcu bulunuyor ve Türk yemekleri yapan yerler mevcut.
Mustafa Paşa Camii
Üsküp Kalesi Surları
Üsküp Kalesi, Kuzey Makedonya’nın başkenti Üsküp’te, Vardar Nehri’nin kuzeyinde yer alan tarihi bir kaledir. Şehrin sembol yapılarından biridir. Kalenin tarihi M.Ö. 6. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Roma döneminde inşa edilen kale, 518 yılında meydana gelen depremde büyük hasar görmüştür. Bizans İmparatoru I. Justinianus döneminde yeniden inşa edilen kale, Osmanlı döneminde de kullanılmıştır. Kale, tarih boyunca birçok kez yıkılıp yeniden inşa edilmiştir. En son 1963 depreminde yıkılmış fakat onarılmamıştır. Kaleye giriş 16:00’da son.
Makedonya Mücadele Müzesi
Makedonların tarih boyunca Osmanlı Devletinden ayrılma sürecini bu sırada Bulgar, Sırp ve Yunanlarla da olan mücadelesini ve Yugoslavya’dan ayrılma hikayesini Kuzey Makedonya için önemli olan kişilerin balmumundan yapılmış canlandırma heykelleriyle rehber eşliğinde gezebileceğiniz bir müze. Kuzey Makedonya halkının Balkan savaşları sırasında kendilerine kimlik arayışını ve mücadelesini anlatıyor. Günümüzde hala Bulgaristan Makedonca’yı bir dil olarak kabul etmiyor, Bulgarca’nın bir lehçesi olarak görüyormuş. Giriş 300 dinar.
Rahibe Teresa Evi
Dünyaca ünlü hayırsever Rahibe Teresa’nın anısına adanmış anıt ev Üsküp’de doğmuş, büyümüş Arnavut kökenli Gonca Boyacı’nın evinin modernize edilmiş hali. 1979 yılında hayırseverlik faaliyetlerinden dolayı Nobel Barış Ödülü almış. Fakat Misyoner olduğu gerekçesiyle insanları dine karşı zorladığını düşünen bazı gazeteciler tarafından da eleştirilmiş. Ev, Rahibe Teresa için bir saygı ve anma mekanı giriş ücretsiz.
Makedonya Zafer Kapısı
Makedonya Meydanı’na yakın bir konumda bulunan ve şehrin sembol yapılarından biri haline gelen modern bir anıtsal yapı 2014 yılında yapılmış. Makedonya’nın bağımsızlık için verdiği uzun mücadeleyi simgeliyormuş. Dış cephesi, Makedonya tarihinden önemli olayları betimleyen 32 rölyefle süslenmiş.
Milenyum Haçı
Milenyum Haçı Ortodoks Hristiyanlığının Balkanlardaki 2000. yılının bir simgesi olarak Üsküp’ün en yüksek tepesine Vodno Dağı’nda 2002 yılında yapılmış metalden bir haç. Tepeye ister trekking yaparak isterseniz de 200 dinar vererek teleferik ile çıkabilir ve şehrin manzarasını izleyebilirsiniz. Ne yazık ki dağın tepesi bakımsızdı ve sis olduğu için şehir manzarasını göremedik. Teleferiğe ulaşım şehirden 25 numaralı otobüs hattıyla sağlanıyor, otobüs biletlerini kart çıkartarak duraklardaki küçük büfelerden alabilirsiniz (kart ve 2’şer gidiş-dönüş biniş hakkı kişi başı 390 dinardı).
Matka Kanyonu
Treska Nehri’nin oluşturduğu bu kanyon, hem yerli halk hem de turistler için popüler bir doğa kaçamağıymış ve anlamı Rusça’da ‘döl yatağı’, ‘rahim’ demekmiş. Kanyonda baraj da bulunuyor ve baraj sayesinde nehir yapay bir göle çevrilmiş, trekking alanları bulunuyor. Kanyonda, derinlikleri farklı 10’dan fazla mağara bulunmaktaymış. Bunların en ünlüsü, dünyanın en derin su altı mağaralarından biri olan Vrelo Mağarasıymış, mağaraya sadece yürüyüş yolundaki 2. tekne turu yapanlar götürüyor dikkat! İki kişi için 520 dinar.
Kanyon, nadir bitki ve hayvan türlerine ev sahipliği yapmaktaymış, isterseniz aynı fiyata kano turu da yapabilirsiniz. Kanyona ulaşım taksilerle veya 60 numaralı otobüsle sağlanıyor yalnız otobüs saatlerine dikkat! Her saat başı yok ve bazen gecikmeli geldiği veya gelmediği oluyormuş. Geri dönerken de daha önceki duraktan dönüş yaptığı oluyormuş.
Vlero Mağarası
Ek bilgiler: Üsküp çok pahalı bir şehir değil, 2 kişi için ortalama hostel fiyatları merkeze yakın tek gece 40 euro civarında, yemekler 300-400 dinar civarı, alkollü içecekler 100-200 dinar arası. Biz Arkeoloji Müzesine girmedik ama isteyen oraya da girip Osmanlı’dan kalma eserleri görebilir (İstanbul’da fazlasıyla var), fotoğraf çekmek yasakmış.